Надія Воловодівська: треба братись за Beauvois'a (продовження попереднього діалогу)

O.P. Cikavo ty pyszesz za intelihenciju. Ja czasto zamysljujus na cju temu, i ne mozhu zbahnuty, jak vse zh isnuvaly intelihentni proszarky riznych narodoscjovych hrup v naszomu kraju, zokrema, na Podilli i Kyjivszczyni. Czy zh bo vony buly tak izoljovani, jak ce ujavljajetsja, czytajuczy chudozhni tvoty i beletrystyku predstavnykiv tych hrup naselennja, Ukrajinciv, Poljakiv, Rosijan, Zhydiv? Czy vse zh spilkuvalys mizh soboju, i des’ do vysvitlennja tych zv'jazkiv ja nedobravs'? Nu, je okremi dani, szczo chtos perechodyv z odnijeji hrupy do druhoji. Ale, czytajuczy toho zh Bunina, niczoho za Ukrajincja-vczytelja czy likarja ne poczujesz. Tak samo navpaky. Abo ja malo czytaju.

N.V. S'ohodni den' ukrajins'koji pysemnosty. To je taka v LPI movoznavec' Farion, i vona rozpovila, szczo, doslidz'ujuczy rozvytok movy v mynulomu stolitti, pomityla, szczo my majemo hramatyku i pravopys, nav'jazani Berijeju i szcze jakymos' nacmenom. Dosi hovorymy, szczo zakon pidpysanyj Lytvynom, a maje pidpysuvatys' ruczkoju. Spravdi, nisenitnycja, a my nad tym i ne zadumujemos'. Ty zhadav Bunina, dodam Paustovs'koho, teperiszn'oho vidomoho rez'ysera, spivaczku, jaka nedavno piszla iz z'yttja. To buly zatjati szovinisty. I z tym niczoho ne vdijesz. Navit' toj samyj Tel'njuk pysze, szczo Tyczyni z nymy dovodylos' vojuvaty. Ale povoli vyplyvaje i dobrozyczlyve stavlennja neukrajins'koji intelihenciji do ukrajinciv. Toj zhe Pasternak ,czula, szczo i L.Tolstoj druz'yv z ukrajins'kym hudoz'nykom, perszyj raz poczula joho prizvyszcze. Nu, a pol's'ka dribna szljahta dala bahato vidomyh v Ukrajini imen. A szczodo szkil'nyctva, to v toho z' Beauvoisa je velyka hlava pro osvitu. Des' neprjamym czynom tez' moz'na vyjasnyty, szczo osvita bula. Ot Szevczenko v svoji dytjaczi roky, buduczy pry szkoli, perepysuvav Skovorodu. To jak djak mav tvory Skovorody, to ce vz'e pro szczos' hovoryt'. A bilja cerkvy po livu storonu vid vhodu, v Teplyku, bula stara szkola. Tam kolys' bula narosvita, i oczoljuvav jiji des'to dorevoljucijnyj vczytel' Sirkovs'kyj. A bat'ky mojeji perszoji vczytel'ky tez' buly vczyteli. Najhirkisze, to ce te, jak stavylys' pry tomu ukrajinci do osvity. Tak samo, jak i teper, v osvitu ne duz'e spiszat' vkladaty hroszi. Moz'e czerez te, szczo osviczeni ukrajinci okupantam buly ne duz'e potribni, i toj stereotyp dije dosi.