вівторок, 3 листопада 2020 р.

Історична згадка про Жорниський замок

1621 р., червня 27. Вінниця. -

Лист-добровільний запис королівського дворянина Олександра Пісочинського про відступлення ним у безумовне володіння братові брацлавському чашнику Якубові Пісочинському своєї половини м. Жорнищ і половини Жорнищського замку (за виписом з вінницької ґродської книги 3 серпня 1621 р.)

Wypis s ksiąg grodzkich wynniczkych woiewócztwa Braczławskie°

Liata Bożego narodzenia 1621 miesiącza augusta 3 dnia

Do urzedu y actów ninieyszich grodczkich wynniczkych w zamek1 Je° Krolewskiey Mści wynniczkim przede mnię, Michała Łaska, sędzię grodczkie° wynniczkie°, przyszedszy y oblicznie postanowiwszy się, urodzony ie° mść pan Alexander Piaseczyński, dworzanin Ie° Królewskiey Mści, na cielie y umyślie zdrowy będąc, prawa, powiatu y iurisditiey, sobie należączych, odstąpiwszy a dzisieyszey iurisditiey groczkiey wynnickiey same° siebie, potomki y dobra swoie wszystkie, leżącze y ruchome, sumy pieniężne, teraz maiączyie y na potem nabyte, poddaiączy, iawnie, ustnie y dobrowolnie dlia zapisania do ksiąg ninieyszych groczkych wynniczkych zeznał, iż on połowicze zupełną maiętności 2-swoie oyczyste-2, tu, w woiewócztwie Braczławskim leżącza3, to iest miesteczko Żornisc y połowicze zamku tegosz miesteczka Żorniszcz, połowicze zamku s prawem wiecznie° podawania kapłana y ze wszystkimi na połowicze moiey, z miesczanami, poddanemi, stawami, młynami, borami, liasami y wsistkiemi pożytkami, małemi y wielkiemi, iako się ta połowicza tych dóbr [...] swoimi przynależnoścziami [...], iako się w [...] y obbodziech ma, ze wsistkim [...] urodzonemu je° mści panu Iakubowi Piaseczyńskiemu, bratowi swemu młodszemu, y ie° własnym potomkom wiecznie y nieodłożnie dał, darował na wieki wiecznie y nieodzownie, prawa y tytułem, nigdy nieodzownym, zapisał y rezignował, y tego listu ustnego y dobrowolnego wieczystey rezygnacyey zeznania swe° list dobrowolny zapis swóy, ręką własną podpisany y pieczęcią przypieczętowany, s pieczęciami y s podpisami rąk liudzi zacznych, na świadecztwo od ie° mści uprosonych dany, szyrzey o tem pisany, przede mną, urzędem, pokładaiączy, prosił, aby do ksiąg groczkich wynniczkych wpisany był. Które° ia, urząd, ogliądawszy, widząc, bydz słusne°, prawnie uczynione°, s pieczęczmi y s podpisami rąk, pełne°, ni w czem nie podeyzrane°, czytałem, y słowo od słowa tak się w sobie ma:

Ja, Alexander Piaseczyńsky, odstąpiwszy xiąstw, woiewództw, powiątów, forum, iurisditiey, sobie należączych, a teraźnieyszey iurisdytiey groczkiei wynniczkiey sobie same°, potomki y dobra swoie wszeliake, leżącze y ruchome, sumy pieniążne, tak teraz maiączyie, iako y potym za łaską Bożą nabyte, poddawszy, czinię iawno y wyznawam tym moiey wieczystey rezygnatiey zapisem, komu o tem wiedzieć będzie należało, teraz y na potym wieki potomne° liudziom, yż ia, maiączy według prawa wolność zupełną nie cześciami, alie wsistkimi społna dobrami swemi, szafowaty, a k temu doznawszy wielie chęczi, życzliwośczy brata swe° rodzone°, który w mołodych latach // po oycu naszym został, chcąc temu braterska nagrogzić y contentować tak, iako by on na mnie iuż żadney przyczyny do rozerwania miłośczy braterskiey nie miał, ale aby y potomnie między potomstwem naszym zgoda, miłość bywała, połowicze maiętności swoie oyczistoie, w woiewócztwie Braczławskim leżącą, to iest miasteczko Żornisc y połowicze zamku tegoż miasteczka Żornisczkie°, y połowicze kościoła z prawem wieczne° podawania kapłana, co [...] ius patronatus y ze wszystkiemi na połowicze moie miesczanami, poddanemi, stawami, młynami, rudami żełaznemi i tertycznemi, borami, liasami, gaiami, dąbrowami, ch(wo)rostami, zarośliami, łowy zwierzynemi y ptaszynemi, czynszami, datkami, ospami, podatkami, dziesięczinami wołowymi y owczemi, świnnemi, miodowemi, stawami, lożyskami, pasiekami, pasieczisczami, sliepniami, borciami, lewadami, twaniami, zachodami, uroczisczami, horodisczami, ze wszistkimi pożytkami małemi y wielkiemi, teraz maiączymi y napotem za łaską Bożą y zmysłom ludzkim wynaydenemi, żadnych niewyimiączy, tak długo, seroko, iako się taia połowicza tych dóbr miasteczka Żorniscz z ie° przinależnoścziami rozcziągneła y iako się w swych grontech, miedzach y obchodziech ma długo y seroko mianowanemi y niemianowanemi, także niemianowane mianowanemu, a mianowane niemianowanemu, niczem skodyć nie ma, owo ze wsistkim prawem, państwem, titułem y rezignacią, nigdy nieodzowną, urodzonemu ie° mści panu Iakubowi Piaseczyńskiemu, czasznikowi braczlawskie(mu), y ie° własnym potomkom wiecznie y nieodzownie daie, daruie na wieki wieczne y nieodzownie, prawem y tytułem, nigdy nieodzownym, zapysuię y rezygnuię. Wolno pomienionemu bratowi memu panu Jakubowi Piaseczyńskiemu w te dobra, ode mnie wiecznie darowane, dać, darować, zamienicz, zastawicz, na kościół zapisacz y według woli y upodobania swego onemu zachowacz. A ia się w tę dobrą wsistkie połowicze y po mnie potomkowie moie oboiego rodzaiu, krewni, blizkie y powynni, wstępować nie maiący, ale iuż odtąd zaraz daię y postępuię dobra połowicze Żornisc przerzeczonemu bratowi moiemu panu Iakubowi Piaseczyńskiemu, uwiązania y posesye przez woźnego y dwóch szlachtyczów, które° y których sobie on sposobić lub przydanych, lub nieprzydanych od urzędu. Którego to wiązania y possesy ja sam przez siebie y przez persony swoię, naprawne zabraniac nie maią, ale owszem ze wszystkich dóbr swych, wyżey mianowanych, yz potomkami swymi zapisuie się, poddawszy się pod wysz mianowany reces od wszelakich praw y impedimentów, zapisów pirszych y pośliednieyszych, wiecznoścy praw dożywocia, obligacy zastawnych, pozwów, przypozwów, naniesionych zysków, przezyskuw y zakładów troiakich u kożdego sądu y prawa, przez wszystkie dawności ziemskie, yle do który osoby dawność ziemska należy, tylekroć, jlekroć tego potrzeba bedzie, bronić, zastempować y te dobra czyste y nieobciązone oddać ia y po mnie potomkowie y naśladky moie y dóbr moich maią, a to pod szkodami ziemskimi na gołe słowo, oprócz przysięgi swoiey ciełesney, oszacowanemi. A żeby ten móy rezygnacy zapis był większy wagi y moci, tedy z tychże wyżey mianowany dubr moich yz potomkamy moimi zapisuie się oddać, tego zapisu // nim rok cały, zupełny wydzie, autentice do xiąg teraźnieyszych grodzkich winnickich zeznać, a wyiąwszy to, com zeznał, do xiąg wiecznych ziemskich winickich albo trybunalskich lubelskich, moc, wieczność w sobie maiących, przynieść y ony tak, jako teraz iest zeznany, zeznawszy, dać w xięgi wiecznie wpisać pod takimiż obowięzkami, szkodami ziemskiemi na gołe słowo oszacowanemi. O kture to takie szkody, z namneyszy przyczyny popadłe, tak o nieobronienie y niewykonanie od wszelakich jmpedimentów, jako y niezeznanie tego zapisu, gdybym się dał y dopuścił do sądu grodskie°, lubelskie4 wynickie, albo do sądów ziemskich y grodzkich w woiewództwach y powieciech w Kijowskim y w Wołyńskim, y w Brasławskim, także y do sądu tribunalskie° lubelskie°, w którekolwiek woiewództwo y powiat tych trzech woiewództw, tak na same woiewództwa, jako y na konserwaty y sprawy urzędowę tych woiewództw za dworem y na seym walny, y do sąduw gołych5 Jε° Królewskiey M., albo, czego Boże vchoway, zeby nastompiło bezkrólewie a byliby nowe sądy vchwalone, iako ich pospolicie kapturowyie zowią, pozwać, a po mnie potomkowie moy dały y dopuścili się, tedy pozwany na pirwszym roku, jako na zawitym, który zawity mieć chcę, gdybym rokiem choć nabliższy tydniem przed roczkami y w same roczky tego dnia, gdy przypadną, 6-j ta sprawa-6 by przypadła, choćby w rence, by tesz w parafÿ, w kostiele, gdziem się urodził albo gdziebym przemieszkował, był pozów położony, stać y odprawować, y od onego sądu, do którego będę ja a po mnie potomkowie moie, nie odstępuiąc, dosić uczynić nieporządnym położeniem pozwu y otrzymaniem processu, nie ganiąc żadnemi dilacyami prawymi, prostą y prawdzywą chorobą, większą sprawą, na munimęta żadne, na kwit y zastempce, małością lat potomków, nie zazywaiąc ewazyiami, apellaciami, prozekuciami, przez7 protestaciami, daniem vwiązania w dobra z wynami małemi y wielkiemi, służbą Jε K. M. y Rzeczy Pospolity y εxemptem, kwitami pirszemi y poślednimi, morem, głodem, powodzią, zerwaniem mostuw, seimem, decretami żadnemi, seymowymi y tribunalskymi, constitutiami y statutami starymi y nowymi, niewartośti temu zapisowi y jε° obowiązkiem, y ni skąd nie zadaiąc, ale zaraz szkody, na gołe słowa oszacowane, s ktureykolwiek miary nie popełniony y przepadłe skazany, zapłaciwszy, przez ten zapis przy cały zupełny moci wiecznie, nieporusznie, dokond jeno wiek nadłuhszy, prawo y porądek swóy w Rzeczy Pospolity Polsky ponysie8, zostawać ma. Przeciwko kturemu zapisowi memu wszystkych jn genere et speciphice obrón prawnych wyrzekam się y co iedno inszym winnym obrony prawne w taky ruwney sprawie służą mnie y potomkom moim, na przekazie być maią, owo wszystkich obrón, którychby ieno zmysł y dowcip ludzky wyiąc może, zarzekam się y tym zapisem moim ys potomkami moiemi wypisuię się wiecznie. Y na tym dał ten móy wieczysty resygnaciey list zapis z pieczęcią y podpisem własny ręki moiey, a za ustną y oczewystą proźbą moią jch mość panowie a przyiaciele // moie na podpisach, niżey mianowani, rękami swoiemi własnemi podpisać się y pieczęci swoie przyłożyć raczyli. Pisan w Winnicy roku 1621 miesięca czerwca 27 dnia.

W tego zapisu zeznanego pieczęci przycisnionych 3, a podpis rąk temi słowy: Alexander Piasoczyńsky, dworny Jm. K., ręką swoią. Przoszony pieczętarz Obodeńsky Fedor, r(ęką). Oczewyscie proszony pieczętarz Grzegorz Roskowski, ręką.

Ktury to ustnie y dobrowolnie oczewiste zeznany zapis wieczystey rezygnacy j. mści pana Alexandra Piasoczyńskiego za proźboiu jmść samego do xiąg grodzkich winnickich zapisano, z których y ten wypis pod pieczencą grodzką winnicką iest wydan. Pisan w zamku winnickim.

 Kostanty Baybuza, pisarz grodsky winnicky, mp.

Korigował Roskowsky, mp.

 Львівська національна наукова бібліотека ім. В. Стефаника, від. рукописів, фонд 5, опис 1, справа 4105 ІІІ, арк. 100-101зв. Засвідчена копія без печатки. Переклад принаймні формулярної частини з української мови.

 1 zamku   2- -2 swoiey oyczystey   3 leżączey   4 Має бути lub ziemskiego.   5 głównych    6- -6 Подано двічі.   7 Зайве.    8 poniesie

 Підготували: Микола Крикун, Олекса Піддубняк

Немає коментарів: